30 აპრილსა და 1 მაისს დეზინფორმაციის სისტემატურად გამავრცელებელმა ფეისბუქ-მომხმარებლებმა, მაია თვალთვაძემ, ლადო ქართველიშვილმა და რუსულენოვანმა ანგარიშებმა (1;2) გამოქვეყნეს იდენტური პოსტები, რომლებშიც აღნიშნავენ, რომ ახალზელანდიელი წამყვანის, ლიზ განის ინფორმაციით, ქვეყნის ერთ-ერთ კლინიკაში ერთ დღეს 30 ადამიანს გაუკეთდა კოვიდ 19-ის ვაქცინა, რის გამოც მოკლე პერიოდში ყველა მათგანი გარდაიცვალა.
აღსანიშნავია, რომ ვიდეო, რომელშიც ლიზ განი აღნიშნულ ბრალდებებს აყენებს, ლადო ქართველიშვილმა 2023 წლის 1 ნოემბერს გამოაქვეყნა.
ლიზ განის მიერ გავრცელებული ინფორმაცია, თითქოს ახალი ზელანდიის ერთ-ერთ კლინიკაში კოვიდ 19-ის ვაქცინით ერთ დღეს აცრილი 30 ადამიანი მალევე გარდაიცვალა, მტკიცებულების გარეშეა. მას არ დაუსახელებია დეტალები და არც რაიმე სახის მტკიცებულება წარმოუდგენია. ამასთანავე, ამ ინფორმაციის გავრცელების მომენტში, ახალ ზელანდიაში ოფიციალური მონაცემებით კოვიდ-ვაქცინებთან გარდაცალების 4 შემთხვევა იყო დაკავშირებული.
ლიზ განი, რომლის ნამდვილი სახელი ელიზაბეტ ჯეინ კუნია, ახალზელანდიელი ყოფილი ტელეწამყვანი და პოპულისტური პარტია New Zealand Loyal-ის (ახალი ზელანდიის ერთგული) ლიდერია, რომელმაც 2023 წლის არჩევნებში ხმების 1.2% მიიღო, თუმცა პარტია 2024 წლის ივლისში, საკუთარი მოთხოვნის საფუძველზევე ოფიციალურად გაუქმდა. 2020 წლის პანდემიის დაწყების შემდეგ განი აქტიურად ჩაერთო ანტი-ვაქსერულ კამპანიაში და აცხადებდა, რომ კოვიდ 19-ის ვაქცინები ჯანმრთელობისთვის საზიანო და ლეტალურია.
ერთ-ერთ ვიდეოში, რომელიც 2023 წლის 21 ოქტომბერს New Zealand Loyal-ის ფეისბუქ გვერდზე გამოქვეყნდა, პოლიტიკოსმა განაცხადა, რომ ინფორმატორებისგან მიღებული ცნობების საფუძველზე დასტურდება, თითქოს ახალ ზელანდიაში კოვიდ 19-ის ვაქცინებით ათობით ათასი ადამიანია გარდაცვლილი. მან ასევე აღნიშნა ერთი კონკრეტული მაგალითი, რომლის მიხედვითაც ერთ-ერთ კლინიკაში 1 დღეს 30-მა პიროვნებამ მიიღო ვაქცინა და ვიდეოს გამოქვეყნების მომენტისთვის, ყველა მათგანი უკვე გარდაცვლილი იყო. განმა განაცხადა, რომ მან თავად ნახა ეს მტკიცებულებები და ადანაშაულებს მთავრობას მოქალაქეების სიკვდილში, რადგან მათ იცოდნენ ყველა გვერდითი მოვლენის შესახებ, მაგრამ ეს ინფორმაცია ხალხს დაუმალეს. აღსანიშნავია, რომ ამ ყველაფრის მიუხედავად ლიზ განს, მის პარტიას ან მათთან დაკავშირებულ რომელიმე ობიექტს არანაირი მტკიცებულება საზოგადოებისთვის არ გაუზიარებია, რაც მის მტკიცებებში ეჭვების შეტანის საფუძველს ბადებს.
ლიზ განის ბრალდებები, ბრიტანულმა Full Fact-მა და ავსტრალიურმა AAP (Australian Associated Press)-ის ფაქტების გადამოწმების განყოფილებამ გამოიკვლიეს. მათ შეამოწმეს ახალი ზელანდიის სამთავრობო უწყებების მიერ გამოქვეყნებული ოფიციალური მონაცემები, დაუკავშირდნენ როგორც ქვეყნის მაღალჩინოსნებსა და ჯანდაცვის სამინისტროს, ისე დარგის ექსპერტებსა და გვერდითი რეაქციების მონიტორინგის ცენტრს (CARM), რომელიც იკვლევს ვაქცინებთან დაკავშირებით გამოწვეული პრობლემების შემთხვევებს. ყველა მათგანმა განაცხადა, რომ განის მიერ გაჟღერებული ინფორმაცია სრული აბსურდია და რეალურად ქვეყანაში მხოლოდ 4 გარდაცვალების შემთხვევა იყო დაკავშირებული ვაქცინებთან.
ახალი ზელანდიის მედიკამენტების მარეგულირებელი ორგანოს განცხადებით, 2022 წლის 30 ნოემბრის მონაცემებით, CARM-ში ფაიზერის ვაქცინით აცრის შემდეგ გარდაცვალების შესახებ სულ 184 განცხადება იყო შესული, რომელთა გამოკვლევის შედეგად დადგინდა, რომ 163 შემთხვევა დიდი ალბათობით არანაირ კავშირში არ იყო ვაქცინასთან, 15 შემთხვევაში კი არასაკმარისი ინფორმაცია არსებობდა პასუხის დასადგენად. 4 შემთხვევა სავარაუდოდ ვაქცინების მიერ გამოწვეული მიოკარდიტის შედეგი იყო, 2 შემთხვევა კი კვლავ განხილვის პროცესში იყო. AAP ასევე შეეცადა დაკავშირებოდა ლიზ განს და მისგან მიეღო დამატებითი მტკიცებულებები მისი ბრალდებების გასამყარებლად, თუმცა პოლიტიკოსი მედიის შეკითხვას არ გამოეხმაურა.
სტატია Facebok-ის ფაქტების გადამოწმების პროგრამის ფარგლებში მომზადდა. მასალებზე, რომლებსაც ამ სტატიის საფუძველზე მიენიჭათ ვერდიქტი, Facebook-მა შესაძლოა, სხვადასხვა შეზღუდვა აამოქმედოს. შესაბამისი ინფორმაცია იხილეთ ამ ბმულზე. ჩვენი შეფასების გასაჩივრების და შესწორების შესახებ ინფორმაცია ხელმისაწვდომია ამ ბმულზე.
იხ. მასალის შესწორების დეტალური ინსტრუქცია.
იხ. გასაჩივრების დეტალური ინსტრუქცია.
