ავალდებულებს თუ არა ევროკავშირი უკრაინასა და საქართველოს მიწის უცხოელებზე გაყიდვას?

8 ოქტომბერს პრორუსული პროპაგანდისტული მედიასაშუალების ალტ-ინფოს გადაცემაში “ალტერნატიული ხედვა” პრიმაკოვის სახელობის ქართულ-რუსული საზოგადოებრივი ცენტრის ხელმძღვანელმა, დიმიტრი ლორთქიფანიძემ განაცხადა, რომ ევროკავშირთან ასოცირების შეთანხმების “საიდუმლო მუხლები” საქართველოს, ისევე როგორც უკრაინას, მიწის უცხოელებზე გაყიდვას ავალდებულებს. ლორთქიფანიძის თქმით, ვოლოდიმირ ზელენსკის გაპრეზიდენტებამდე დასავლეთმა უკრაინის სხვა ხელისუფლებებს მიწები ვერ გააყიდინა, ხოლო 2019 წლიდან უკრაინაში მილიონობით ჰექტარი მიწა გაიყიდა.

მიწის გასხვისებასთან დაკავშირებით დიმიტრი ლორთქიფანიძის მტკიცებები სიმართლეს არ შეესაბამება: 1) ასოცირების ხელშეკრულება არც საქართველოს და არც უკრაინას მიწის გაყიდვასთან დაკავშირებულ ვალდებულებებს არ აკისრებს; ევროკავშირის წევრ სხვადასხვა ქვეყანაში მიწის გასხვისებასთან დაკავშირებით სხვადასხვა რეგულაცია არსებობს 2) უკრაინაში უცხო ქვეყნის მოქალაქეებზე და კომპანიებზე სასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების მიწის გაყიდვა აკრძალულია, ხოლო 2019 წელს ზელენსკის რეფორმა უკრაინელების მიერ საკუთარი მიწის განკარგვას ეხებოდა და არა უცხოელებზე გასხვისებას. 

• ასოცირების ხელშეკრულება არც საქართველოს და არც უკრაინას მიწის გაყიდვასთან დაკავშირებულ ვალდებულებებს არ აკისრებს; ევროკავშირის წევრ სხვადასხვა ქვეყანაში მიწის გასხვისებასთან დაკავშირებით სხვადასხვა რეგულაცია არსებობს

ევროკავშირთან ასოცირების შეთანხმება (1,2) არ მოიცავს რაიმე სახის “საიდუმლო მუხლებს”, რომელიც რომელიმე ქვეყანას მიწის უცხოელებზე გასხვისებასთან დაკავშირებულ პირობებს უყენებს. აღსანიშნავია, რომ ასოცირების შეთანხმებებშივე, რომლებზეც საქართველოს და უკრაინას ხელი აქვთ მოწერილი, ჩაწერილია რიგი პირობები, რომლებიც ევროკავშირის სხვადასხვა წევრ სახელმწიფოში სასოფლო-სამეურნეო მიწის უცხო ქვეყნის მოქალაქეების მიერ შესყიდვას უკავშირდება. მაგალითად, ბულგარეთსა და სლოვაკეთში უცხო ქვეყნის მოქალაქეებს სასოფლო-სამეურნეო მიწის ნაკვეთის შეძენა ეკრძალებათ; ჩეხეთში სასოფლო-სამეურნეო მიწის ნაკვეთის შესყივდა უცხო ქვეყნის მხოლოდ იმ მოქალაქეებს შეუძლიათ, რომლებსაც მუდმივი რეზიდენტობის სტატუსი აქვთ; ირლანდიაში მიწის შესყიდვისთვის სპეციალური ნებართვაა საჭირო და ა.შ. შესაბამისად, ევროკავშირის წევრ სახელმწიფოებში მიწის ფლობასთან დაკავშირებული კანონმდებლობა განსხვავებულია. საქართველოში სასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების მიწის ნაკვეთების ყიდვა-გაყიდვასთან დაკავშირებულ საკითხებს სასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების მიწის საკუთრების შესახებ 2019 წელს მიღებული კანონი არეგულირებს. უკრაინაში კი სასოფლო-სამეურნეო მიწის მიმოქცევასთან დაკავშირებით საკანონმდებლო ცვლილებები 2020 წელს გატარდა.

• უკრაინაში უცხო ქვეყნის მოქალაქეებსა და კომპანიებზე მიწის გაყიდვა აკრძალულია. 2019 წელს ზელენსკის რეფორმა უკრაინელების მიერ საკუთარი მიწის განკარგვას ეხებოდა და არა უცხოელებზე გასხვისებას. 

უკრაინაში უცხო ქვეყნის მოქალაქეებსა და კომპანიებს სასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების მიწის ყიდვა არ შეუძლიათ. აღსანიშნავია, რომ 1992 წლიდან 2020 წლამდე უკრაინაში მიწის ყიდვა-გაყიდვაზე მორატორიუმი მოქმედებდა და მიწით ვაჭრობა თავად უკრაინის მოქალაქეებსაც კი არ შეეძლოთ. მიწის რეფორმების გატარების იდეა ვოლოდომირ ზელენსკიმ 2019 წელს წამოაყენა, თუმცა უკრაინის პრეზიდენტი თავიდანვე ამბობდა, რომ კანონში ცვილებების გატარების შემდგ მიწის შესყიდვის უფლებას უცხო ქვეყნის მოქალქეები არ მიიღებდნენ. ზელენსკიმ აღნიშნა, რომ მნიშვნელოვანი იყო უკრაინის მოქალაქეებს სასოფლო-სამეურნეო მიწის საკუთარი შეხედულებისამებრ განკარგვის სრული უფლება ჰქონდეთ და მიწის ყიდვა-გაყიდვა თავისუფლად შეეძლოთ.

სასოფლო-სამეურნეო მიწის მომოქცევასთან დაკავშირებული ცვლილებები კანონში 2020 წელს შევიდა და მოქალქეებს მიწით ვაჭრობის უფლება მიენიჭათ. ახალი კანონმდებლობით უკრაინაში სასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების მიწის ფლობის უფლება აქვთ: უკრაინის მოქალაქეებს, უკრაინის კანონმდებლობის მიხედვით რეგისტრირებულ იურიდიულ პირებს, რომლებიც ასევე უკრაინის მოქალაქეები არიან; ტერიტორიულ თემებს; სახელმწიფოს. ამასთანავე, 2024 წლამდე უკრაინის მოქალაქე ფიზიკურ პირებს მხოლოდ 100 ჰექტარი მიწის შესყიდვა შეუძლიათ. ასევე 2024 წლამდე იურიდიულ პირებს არ აქვთ უფლება, ფიზიკური პირის მფლობელობაში მყოფი სასოფლო-სამეურნეო მიწის ნაკვეთი შეისყიდონ. კანონში ხაზგასმულია, რომ უცხოელებს, მოქალაქეობის არმქონე პირებსა და იურიდიულ პირებს საწესდებო კაპიტალში წილების, აქციების შეძენა, ასევე სასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების მიწის მესაკუთრე იურიდიული პირების წევრობა ეკრძალებათ. უცხო ქვეყნის მოქალაქეებისა და კომპანიებისთვის უკრაინაში სასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების მიწის ყიდვის უფლების მინიჭების საკითხი რეფერენდუმით უნდა გადაწყდეს. აღსანიშნავია ისიც, რომ მიუხედევად რეფერენდუმის შედეგებისა, უცხოელები უკრაინის საზღვრიდან 50 კილომეტრზე ნაკლები მანძლით დაშორებული მიწის ნაკვეთების შესყიდვას ვერ შეძლებენ. არსებული კანონმდებლობით უცხოელებისთვის არასასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების მიწის ნაკვეთის შესყიდვა მხოლოდ იმ შემთხვევაშია ნებადართული, თუ ამ მიწის ნაკვეთზე უძრავი ქონებაა (მაგ.სახლი) განლაგებული და მიწის ნაკვეთი საქალაქო ტიპის დასახლებას ეკუთვნის.

ლორთქიფანიძე ამბობს, რომ 2019 წლიდან უკრაინაში მილიონობით ჰექტარი მიწა გაიყიდა, რაც სიმართლეს არ შეესაბამება. სასოფლო სამეურნეო ბაზარი უკრაინაში 2021 წლის 1 ივლისს გაიხსნა. უკრაინის გეოდეზიის, კარტოგრაფიისა და კადასტრის სახელმწიფო სამსახურის მონაცემებით კი, ამ პერიოდიდან დღემდე 287 144 ჰექტარი მიწა გასხვისდა. (მონაცემები ყოველკვირეულად ახლდება).

უცხო ქვეყნების მოქალქეების და კომპანიების მიერ უკრაინაში მიწების შესყიდვასთან დაკავშირებით დეზინფორმაცია წარსულშიც გავრცელდა. ვრცლად იხილეთ “მითების დეტექტორის” მასალები:

• 3 დეზინფორმაცია პოლონეთის მიერ უკრაინის “ხელში ჩაგდების” მცდელობებზე
• STOPFAKE: დეზინფორმაცია, თითქოს ამერიკულმა კომპანიებმა უკრაინაში 17 მლნ ჰექტარი მიწა იყიდეს

სტატია Facebook-ის ფაქტების გადამოწმების პროგრამის ფარგლებში მომზადდა.  მასალებზე, რომელიც ამ სტატიის საფუძველზე Facebook-მა შესაძლოა, სხვადასხვა შეზღუდვა აამოქმედოს. შესაბამისი ინფორმაცია იხილეთ ამ ბმულზე. ჩვენი შეფასების გასაჩივრების და შესწორების შესახებ ინფორმაცია ხელმისაწვდომია ამ ბმულზე.

იხ. მასალის შესწორების დეტალური ინსტრუქცია.
იხ. გასაჩივრების დეტალური ინსტრუქცია.